چرا هواوی تحریم شد؟ یک مرور کوتاه

به صورت کلی، ماجرا از قرار زیر است.

• هواوی یکی از بزرگترین کمپانی‌های ارتباطات تلفنی در جهان به حساب می‌آید. در ابتدای سال ۲۰۱۹ میلادی، انتظار می‌رفت این کمپانی به بزرگترین تولیدکننده موبایل‌های هوشمند در جهان تبدیل شده و تاج پادشاهی را از سامسونگ برباید.

• علی‌رغم این موفقیت، هواوی برای چندین سال متمادی به استفاده از رویکردهای تجاری مشکوک متهم شده بود. علاوه بر این گفته می‌شود که این شرکت از محصولاتش برای جاسوسی از کشورهای مختلف استفاده می‌کند، هرچند که هیچ‌وقت مدرک مستدلی در این باره ارائه نشد. در هر صورت به خاطر ارتباط نزدیک این شرکت با دولت چین، کشورهای مختلف همواره نگرانی‌های خودشان را داشته‌اند.
• در ماه مه ۲۰۱۹، دونالد ترامپ،‌ رییس جمهور ایالات متحده، اعلام کرد که هواوی و چند شرکت چینی دیگر اکنون راه خود را به Entity List باز کرده‌اند. شرکت‌های حاضر در این لیست قادر به تجارت با هیچ یک از سازمان‌هایی که در داخل آمریکا فعالیت می‌کنند نیستند.

• به این ترتیب تحریم هواوی آغاز شد و این شرکت به ناگاه قادر به همکاری با شرکت‌هایی نظیر گوگل، کوالکام، اینتل و بسیاری دیگر نبود. نبود امکان همکاری با گوگل به این معنا است که موبایل‌های هوشمند هواوی دیگر به صورت پیش‌فرض همراه با اپلیکیشن‌های متعلق به گوگل عرضه نمی‌شوند.

درحالی که ممنوعیت فعالیت‌های هواوی در آمریکا قوت می‌گرفت، این شرکت مجبور به بازنگری در چگونگی ساخت و عرضه اسمارت‌فون‌های خود شد. بعد هم صدای برخی دیگر از کشورهایی درآمد که هواوی، تجهیزات شبکه‌سازی آن‌ها را تأمین می‌کرد.

تاریخچه هواوی

اگر به صورت طولانی‌مدت به موضوع نگاه کنیم، هواوی شرکتی نسبتا حوان است. رن ژنگفی (Ren Zhengfei) شرکت هواوی را در سال ۱۹۸۷ میلادی تأسیس کرد، درست بعد از اینکه از ارتش آزادی‌بخش خلق چین مرخص شد. کارنامه نظامی ژنگفی به هواوی کمک کرد تا به چند قرارداد بزرگ دست یابد و این یکی از اصلی‌ترین دلایل نگاه به هواوی به‌عنوان یکی از زیرشاخه‌های دولت چین است.

هواوی از همان ابتدا متهم به سرقت مالکیت‌های معنوی شده بود. طی چهار دهه اخیر، مدام شنیده‌ایم که هواوی تکنولوژی‌های دیگر شرکت‌ها را ربوده و آن‌ها را به‌عنوان ابداعات خودش جا می‌زند. در برخی از زمینه‌ها، این موضوع به اثبات هم رسیده است؛ مانند پرونده‌ای که شرکت سیسکو در سال ۲۰۰۳ علیه هواوی تشکیل داد. اما در سایر مواقع، اتهامات به نتیجه خاصی نرسیده‌اند.

در اواخر دهه ۲۰۰۰ میلادی، هواوی با سرعتی بسیار زیاد در حال رشد بود. این کمپانی برای گسترش فعالیت‌های خود شروع به خرید دیگر شرکت‌ها کرد. چندین بار هواوی در صدد خرید شرکت‌های غیرچینی نیز برآمد اما هر بار رگولاتوری‌ها مداخله و از این معاملات جلوگیری می‌کردند. برای مثال این اتفاق هم در ایالات متحده و هم در بریتانیا افتاد. هر بار نیز علت مداخله رگولاتوری‌ها، روابط بسیار نزدیک هواوی با دولت چین و تهدیدهای امنیتی احتمالی بود.

در نهایت هواوی شروع به ساخت موبایل‌های هوشمند کرد. این موبایل‌ها به خاطر طراحی‌های جذاب و قیمت معقول، با استقبال بسیاری از کاربران همراه شد. در سال ۲۰۱۶، هواوی گفت که در عرض ۵ سال به بزرگترین تولیدکننده موبایل‌های هوشمند در جهان تبدیل می‌شود. تا سال ۲۰۱۸، هواوی توانست رتبه دوم را از اپل ربوده و درست پشت سر سامسونگ قرار بگیرد. با توجه به اینکه هواوی با دستان بسته در آمریکا (سومین بازار بزرگ موبایل در جهان) فعالیت می‌کرد، این موفقیتی بزرگ بود.

امریکا نبرد تجاری با چین

درحالی که هواوی طی سال ۲۰۱۸ میلادی داشت با سرعتی شگفت‌آور رشد می‌کرد، شرایط در کشورش آنقدرها خوب نبود. دونالد ترامپ از تمام توانایی‌های خود برای مقابله با چین و «رویکردهای تجاری غیر منصفانه» این کشور استفاده کرد. به این ترتیب، نبرد تجاری بزرگ میان چین و آمریکا کلید خورد که تا همین امروز هم ادامه دارد.

اگرچه نبرد میان دو کشور بیشتر از هر چیز به سیاست‌های خارجی، تعرفه‌ها و قوانین بین‌المللی مربوط است، اما گاهی موضوعات دیگر مانند سرقت مالکیت معنوی را هم در بر می‌گیرد. از آنجایی که هواوی به سرقت چندین باره مالکیت‌های معنوی شهرت داشته، مشخصا زیر رادار ترامپ و دولتش قرار گرفت.

با این همه، منتقدین از همان سال ۲۰۱۸ به این موضوع اشاره می‌کردند که نبرد تجاری طولانی‌مدت میان چین و آمریکا، هر دو کشور را متحمل ضررهای فراوان خواهد کرد. به همین خاطر، تصور عمومی بر این بود که ترامپ قراردادهای آمریکا با چین را به نفع کشور خودش تقویت می‌کند و بعد تمام ماجرا به پایان می‌رسد. اما داستان به هیچ‌ وجه این‌طور پیش نرفت.

اگرچه به نبرد تجاری چین و آمریکا به‌عنوان یکی از تصمیمات شخص دونالد ترامپ نگاه می‌شود، اما حقیقت این است که این ماجرا، یکی از معدود تصمیمات ترامپ است که پشتیبانی هر دو حزب غالب آمریکا را به همراه داشته است. جو بایدن، نامزد ریاست جمهوری دموکرات‌ها در انتخابات سال ۲۰۲۰ آمریکا اعلام کرده که از پایش دائمی مبادلات تجاری با چین حمایت می‌کند. این یعنی حتی در روزی که دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ به پایان برسد هم احتمال دارد که نبرد میان دو کشور ادامه یابد.

اندروید اما بدون گوگل

در روز یکشنبه، ۱۹ مه سال ۲۰۱۹، گوگل به صورت عمومی اعلام کرد که از ممنوعیت هواوی توسط ترامپ پیروی خواهد کرد. با برداشتی که گوگل از فرمان اجرایی داشت، این شرکت تصمیم گرفت که بهترین راه مقابله با هواوی این خواهد بود که دیگر محصولات دیجیتالش را در اختیار آن قرار ندهد.

این یعنی هواوی دیگر به بسیاری از اجزای بنیادین اسمارت‌فون‌های اندرویدی دسترسی ندارد. جیمیل، یوتوب، گوگل درایو و حتی گوگل پلی استور دیگر روی محصولات جدید هواوی در دسترس قرار ندارند.

این خبر موجی از غافلگیری در دنیای تکنولوژی به راه انداخت. حواستان باشد که در این لحظه، هواوی دومین تولیدکننده بزرگ اسمارت‌فون در جهان است و و تک‌تک موبایل‌هایی که می‌سازد، اندروید را به اجرا در می‌آورند. بدون دسترسی به اپلیکیشن‌های گوگل، میلیون‌ها نفر از افرادی که موبایل‌های این شرکت را خریده‌اند نگران هستند که دستگاه ارزشمندشان ناگهان از کار بیفتد.

وقتی گرد و خاک خوابید، مشخص شد آن دسته از موبایل‌های هواوی که پیش از ۱۵ مه ۲۰۱۹ جوازهای گوگل را دریافت کرده‌اند به صورت عادی به کار خود ادامه خواهند داد. با این همه، هرکدام از موبایل‌ها، تبلت‌ها یا دیگر دیوایس‌های هواوی که بعد از این تاریخ روانه بازار شده‌اند، بدون سرویس‌های گوگل خواهند بود.

مدت کوتاهی بعد از اعلامیه گوگل، دیگر شرکت‌های مستقر در آمریکا هم روندی مشابه را در پیش گرفتند. از جمله این شرکت‌ها می‌توان به کوالکام، اینتل، آرم و مایکروسافت اشاره کرد.

هواوی در مسیری جدید

Harmony OS: جایگزینی برای اندروید

اگرچه هواوی نمی‌تواند از سرویس‌ها و محصولات گوگل در موبایل‌های خود استفاده کند، اما این بدان معنا نیست که قادر به استفاده از اندروید هم نخواهد بود. اندروید یک سیستم‌عامل متن‌باز است و این یعنی هر شخص حقیقی یا حقوقی می‌تواند بدون هیچ پرداخت هزینه‌ای، هرطور که می‌خواهد از آن استفاده کند. اما نکته مهم این است که بسیاری از قابلیت‌های مهم اندروید در نسخه «خالص» این سیستم عامل یافت نشده و تنها به گوگل تعلق دارند.

در تئوری، هواوی می‌تواند از اندرویدِ بدون گوگل برای قوت‌رسانی به موبایل‌ها و تبلت‌هایش استفاده کرد و تا ابد به این کار ادامه دهد. در پس‌زمینه اما هواوی مشغول کار روی «نقشه ب» و یک سیستم عامل دیگر بوده تا در صورتی که شرایط بحرانی‌تر شد، از آن استفاده کند. در روز ۹ آگوست ۲۰۱۹، نقشه ب عملی شد و Harmony OS از راه رسید.

Harmony OS بر مبنای لینوکس ساخته شده که آن هم یک پلتفرم متن‌باز است. با توجه به اینکه اندروید هم با لینوکس ساخته شده، هارمونی و اندروید می‌توانند با یکدیگر سازگاری داشته باشند. در تئوری، هر توسعه‌دهنده‌ای که تمایل به اجرای اپلیکیشن خود روی Harmony OS را داشته باشد، خیلی ساده می‌تواند از همان ورژن اندرویدی اپلیکیشن‌اش استفاده کند.

هواوی در ابتدا گفت که از Harmony OS تنها در محصولات اینترنت اشیا (IoT) خود استفاده خواهد کرد. این یعنی در اسمارت‌فون‌های خود به اندروید خواهد چسبید. اما کاملا بدیهی است که در آینده نه‌چندان دور، Harmony OS به تمام محصولات این شرکت خواهد رسید. این آزادی یعنی هواوی دیگر لازم نیست نگران تحریم امریکا باشد.

چگونگی بازگشت هواوی

Harmony OS: دردسر انتشار

پس از معرفی Harmony OS مدت ها گوشی های هوشمند هواوی با اندروید بدون سرویس های گوگل عرضه میشد، ابتدا Harmony OS فقط روی گوشی های پرچمدار هواوی ان هم فقط در بازار چین عرضه شد اما پس مدتی روی گوشی های پرچمدار بصورت اپدیت منتشر شد.

در همین حین که طرفداران هواوی در انتظار انتشار Harmony OS  برای سایر گوشی های این شرکت بودند، هواوی تا حدود دوسال فقط Harmony OS را فقط برای گوشی های پرچمدار منتشر کرد.

اما پس از این مدت با انتشار برنامه‌ریزی شده این مشکلات را جبران کرد، البته ناگفته نماند هنوزی بعضی از گوشی های هواوی با اندروید بدون سرویس های گوگل عرضه می‌شود.

App Gallery: برای بقا اپلیکیشن ها

هواوی بعد از تحریم برای اپ های پیشفرض شرکت گوگل جایگزین هایی معرفی کرد مانند:

• Huawei ID (کاربردش مثل اپل آیدی و اکانت گوگل هست)
• Huawei Mobile Cloud (فضای ذخیره سازی مجازی)
• Huawei AppGallery (جایگزین گوگل پلی)
• Huawei Browser (جایگزین گوگل کروم و…)
• Huawei Assistant (جایگزین گوگل اسیستنت)
• Huawei Music (جایگزین یوتوب موزیک)
• Huawei Video (برخورداری از ویدیو با کیفیت بالا)
• Huawei Reader (کتابخانه آنلاین)

که مهم ترین انها اپ گالری هواوی بود که مسیر سختی برای جا افتادن طی کرد، ابتدای فعالیت کم بودن اپلیکیشن ها، رابط کاربری نامناسب و بررسی امنیتی ضعیف اپلیکیشن ها برای انتشار از ایرادات این استور بود که در این زمان بیشتر فروشندگان توصیه میکردند از استور APK Pure استفاده کنید، اما با گذت حدود دو سال با اضافه شدن اپ ها و رفع مشکلات نام برده به یک استور مناسب و قابل دسترس تبدیل شد.

پردازنده: مسیری پردردسر برای تولید

هواوی همیشه با نام پردازنده های اختصاصی خود یعنی Kirin در بازار موبایل به خوبی اعتماد مشتریان رو جلب کرده بود اما هواوی پس از تحریمات شدید امریکا برای تولید به مشکلات بزرگی برخورد، دیگر نمی‌توانست از پردازنده های شرکت کوالکام (مانند سری Snapdragon) استفاده کند و از لیتوگرافی و طراحی های شرکت های بزرگ استفاده کند.

اما حالا هواوی به تازگی دوباره پردازنده اختصاصی خودش رو با نام Kirin 9000s با پشتیبانی از 5G و تماس ماهواره با اتکا بر لیتوگرافی هفت‌نانومتری شرکت چینی SMIC می‌سازد. (برندهای آمریکایی به‌لطف TSMC به پردازنده‌های چهار‌نانومتری و سه‌نانومتری دسترسی دارند)

زورآزمایی ناتمام

هواوی با این مقدار از فشارهای امریکا باز هم توانست پیشرفت چشمگیری داشته باشد، و امریکا نتوانست با تحریم‌های ظالمانه این شرکت را از بازار تکنولوژی حذف کند.

اما با این حال باید ببینیم هواوی می‌تواند محبوبیت سابق را کسب کند.